Cũng như Đây thôn Vĩ Dạ, thi phẩm Mùa xuân chín quả là tiếng thơ thuộc loại trong trẻo nhất của Hàn Mặc Tử. Trong trẻo song cũng đầy kín đáo. Có phải vì thế nhưng mà thơ Hàn thuộc dạng kén tri kỉ tri kỉ. Cứ tựa như một mĩ nhân kiêu kì vừa đầy quyến rũ vừa sẵn sàng làm nản lòng những kẻ mon men tới gần. Biết bao người vây quanh, ngưỡng mộ, hỏi vợ, cuối cùng thường chỉ thu được sự từ chối lịch lãm.
Tới nay cách hiểu thi phẩm chủ yếu vẫn chỉ qui về chủ đề truyền tụng tự nhiên tươi đẹp, thông cảm với lao động nhọc nhằn. Đưa vào giảng dạy cho học trò thường chỉ khai thác bức tranh mùa xuân đầy xuân sắc, xúc cảm tự nhiên hết sức tinh xảo… Mới chỉ khơi khơi vành ngoài tương tự, hèn chi chỉ thu được sự hững hờ. Cái duyên, cái hồn riêng của Hàn Mặc Tử trong thi phẩm chẳng mấy lúc chịu hiện hình ló rạng.
Có nhẽ do ko khởi đầu bằng tháo gỡ mạch liên kết “nhảy cóc” của thi phẩm, nên nhân vật thật, cũng như những ý tình sâu kín nhất của Mùa xuân chín vẫn luôn trốn chạy khỏi chúng ta.
1. Chuỗi “sực nhớ”triền miên hay là dòng tâm tư biến động
Người nào cũng biết những khía cạnh lí thuyết chung này: thơ lãng mạn lấy việc đào sâu vào cái Tôi làm cứu cánh, cái Tôi của thơ lãng mạn là cái Tôi nội cảm, kết cấu của các thi phẩm lãng mạn thường tựa vào mạch diễn biến của xúc cảm…
Nhưng ít người nào chịu thấy cho thật kĩ rằng xúc cảm can thiệp vào mạch vận động ở mỗi tác phẩm và ở từng tác giả ko hề giống nhau. Đơn cử ba đại diện vào loại lớn nhất của Thơ mới là Xuân Diệu, Hàn Mặc Tử và Nguyễn Bính. Nếu xúc cảm trong các bài thơ của chàng thi sĩ chân quê dựa nhiều vào “cốt” – khiến thơ ít nhiều mang tính tự sự kể lể, thì ở chàng thi sĩ của tình ái xúc cảm dâng trào trên bề mặt lại dựa hẳn vào một cái “tứ” khá chặt nào đó dưới bề sâu. Trong lúc đấy, mạch thơ của chàng thi sĩ thơ điên lại trôi chảy theo một dòng tâm tư hoàn toàn biến động khước từ sự dẫn dắt của lôgic lí trí. Vì thế, tìm kiếm tâm tình của Nguyễn Bính ta có thể lần theo mạch “chuyện”, để hiểu tâm tư Xuân Diệu ta có thể bám sát mạch “ngôn từ lôgic” tản mạn trong các mảng thơ để liên kết thi tứ. Còn các thi phẩm Hàn Mặc Tử rất khác: đã “phi tự sự” lại còn “phi lôgic”! Tất cả đều có vẻ thiếu mạch lạc, cóc nhảy, đầu Ngô mình Sở. Về thực chất đó là kiểu liên kết siêu lôgíc rất đặc trưng của Thơ điên. Toàn bài là một dòng tâm tư đầy những đột nhiên cứ trôi chảy với hai bộc lộ trái chiều: mạch hình ảnh phía trên thì theo liên tưởng tán lạc, mạch tâm tư bên dưới thì theo xúc cảm nhất quán – nhưng là kiểu nhất quán đầy uẩn khúc chứ ko hề giản đơn. Ngay trong bài Mùa xuân chín này có một câu thơ dường như muốn tiết lộ với chúng ta về khía cạnh đấy của thơ Hàn. Đó là: Lòng trí bâng khuâng sực nhớ làng. Tôi muốn xem xét chữ “sực nhớ”. Tức là những khoảnh khắc đột nhiên, bất thần, vụt hiện, trùng hợp. Có thể nói, dòng tâm tư biến động trong thơ Hàn Mặc Tử chính là một chuỗi những “sực nhớ” như thế. Các hình ảnh trôi trên bề mặt của dòng tâm tư là những ấn tượng, những kỉ niệm vụt hiện, mình Sở đầu Ngô, nhưng tất cả những ảnh hình đột nhiên đầy trùng hợp đấy lại đan bện vào cùng một nỗi niềm đang triền miên chuyển hoá, vần vụ. Như thế, “phi lôgic” bề mặt, song lại “lôgic” ở bề sâu chính là bản tướng của cái hình thái được gọi bằng “siêu lôgic” trong thơ Hàn.
Có nhẽ vì những phiền toái đấy, người đọc bước vào thơ Tử luôn bị mất dấu vết, mất phương hướng, chơi vơi, mệt. Người bối rối thì đâm tự hoài nghi, kẻ nông nổi lại dễ tự dối mình, và thường lúc là tự mãn với vài ba nhặt nhạnh đứt nối, rụng rơi nào đó.
Bước vào Mùa xuân chín cũng thế.
Mạch thơ là dòng tâm tư biến động với những chuyển kênh đột nhiên. Về thời kì, đang say đắm trong thời khắc hiện nay – với cảnh xuân phô bày trước mắt và bao cô thôn nữ đang khát khao xuân tình đầy ý vị, thoắt cái đã sang một tương lai vô vị
Ngày mai trong đám xuân xanh đấy
Có kẻ theo chồng bỏ cuộc chơi.
Đương còn lắng tai những lời thầm thĩ gần thế, đã sực nhớ tới một ảnh hình trong quá khứ xa thế
Lòng trí bâng khuâng sực nhớ làng
Chị đấy năm nay còn gánh thóc
Dọc bờ sông trắng nắng chang chang.
Về cảnh sắc, bức tranh xuân đang từ ngoại cảnh (mái nhà tranh, giàn thiên lí, sóng cỏ xanh tươi, đám thôn nữ…) thoắt trở thành tâm trạng (người con gái gánh thóc dọc bờ sông trắng), vừa mới “xuân sang” với nắng ửng, thoắt đà “xuân chín”, rồi bất thần vuột hẳn ra ngoài cõi xuân với nắng chang chang. Cứ “nhảy cóc” như thế là bởi cứ “sực nhớ” nhưng mà ra. Kí ức thi sĩ cứ liên tục “vặn kênh”, “chuyển kênh”. Về mạch xúc cảm, nó ko được triển khai theo kiểu cứ tăng tiến mãi một chiều. Nhưng vận động theo lối đứt gẫy rồi chuyển điệu đột ngột tựa như đột nhiên chuyển kênh. Bài thơ có bốn khổ, thì ba khổ đầu nghiêng về diễn tả vẻ rộn rực xuân tình trong cảnh vật và trong lòng người. Thế rồi trạng thái rộn rực đang dồn đẩy tới, thoắt chuyển thành trạng thái bâng khuâng. Mạch xúc cảm vì thế có tới hai cao trào: rộn rực thì tới mức “hổn hển” – Hổn hển như lời của nước mây, còn “bâng khuâng” thì tới thành xa vắng
Lòng trí bâng khuâng sực nhớ làng.
Mới vừa “rộn rực” thoắt đã “bâng khuâng”, vừa ngây ngất yêu đời đã da diết thương đời. Đó chính là mạch chuyển lưu các đối cực của xúc cảm. Tất cả là chuỗi những “sực nhớ”. Những “sực nhớ” được xâu thành chuỗi bởi một mạch xúc cảm luôn chuyển lưu, vần vụ đã tạo thành dòng tâm tư biến động. Đó chính là lối liên kết lạ mắt của Mùa xuân chín nói riêng và Thơ điên Hàn Mặc Tử nói chung.
2. Cảnh chín hay tình chín?
Nhìn từ bên ngoài, Mùa xuân chín trước hết là một bức tranh xuân. Thơ Mới viết về mùa xuân đâu phải ít, nhưng được như Mùa xuân chín đây thì đâu có nhiều. Bức tranh xuân đấy xứng đáng là một đóng góp của Hàn Mặc Tử đối với mạch thơ xuân. Song, thi phẩm đâu chỉ là chuyện cảnh xuân được hoạ bằng những vẻ xuân sắc phơi lộ bên ngoài. Đó chỉ là cái hữu hình, hữu thể thuộc về hình tướng vẻ ngoài. Chưa phải là điều đáng nói nhất. Đáng nói ở đây phải là cái vô hình vô thể náu ở trong lòng vạn vật kia. Tức là tình xuân vậy. Nó vừa là xuân tình trong lòng tạo vật, vừa là xuân tình trong lòng con người. Đành rằng nó cũng được phát lộ ra bên ngoài bằng xuân sắc. Nhưng ở khía cạnh này xuân sắc chỉ là tiếng nói, là chất liệu của xuân tình. Hãy xét kĩ một câu thơ: Sóng cỏ xanh tươi gợn tới trời có thể thấy rõ thiên hướng cảm hứng của Hàn Mặc Tử. Nhiều người cứ mặc nhiên coi rằng nội dung của nó là giống với câu “Cỏ non xanh tận chân trời” của Nguyễn Du. Ko phải. Quả là ko thể chối bỏ tác động của câu “Kiều” này đối với Hàn thi sĩ. Nhưng cần thấy rằng cái nhưng mà Tố Như định trình bày là sắc cỏ non xanh (tức là ngoại hình của cỏ) trải ra chân trời (bề rộng), còn cái nhưng mà Hàn Mặc Tử nhằm tới lại là sóng cỏ[1] (tức là sự rung động của cỏ) đang gợn mãi lên tới tận vòm trời (chiều cao). Đây ko nói chuyện hơn kém, nhưng mà chỉ nhận diện sự không giống nhau. Trong tương quan đấy, nếu sắc nghiêng về cái hữu hình, thì sóng nghiêng về cái vô hình; sắc là hiện thân của xuân cảnh, còn sóng là hoá thân của xuân tình. Rõ ràng, Hàn Mặc Tử muốn thông qua sóng cỏ thuộc về hình tướng của tạo vật để nắm bắt cái xuân chín thuộc về chân tâm của tạo vật.
Vì thế “xuân chín”, về thực chất, là “tình chín”.
Và Tình chính là phần hồn cốt của Xuân.
Trong thi phẩm này, tình xuân ko chỉ chín trong cảnh vật, nhưng mà còn chín trong cả con người. Hai vẻ xuân chín này diễn ra vừa đồng thời ở người và cảnh, vừa giao ứng giữa cảnh với người. Nói cách khác là cả hai chín cùng nhau, chín sang nhau và chín trong nhau. Sự song hành và hoà điệu như thế mới tạo nên Mùa xuân chín. Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là ở đó.
Trong làn nắng ửng: khói mơ tan
Đôi mái nhà tranh lấm tấm vàng
Sột soạt gió trêu tà áo biếc
Trên giàn thiên lí. Bóng xuân sang
Khổ thơ là một bức tranh trọn vẹn diễn tả cái dung mạo tươi thắm của cảnh lúc xuân sang: làn nắng ửng, khói xanh mơ, tà áo biếc, lấm tấm vàng… Đó là sắc xuân, đó cũng là tình xuân. Tình dậy lên bên trong phát lộ thành sắc bên ngoài. Và ko chỉ ở sắc, tình còn hiện lên trong khí xuân. Để rõ thêm điều này, có nhẽ nên tham khảo bài Sáng trăng, thi phẩm có cách cảm nhận rất thân thiện với Mùa xuân chín. Thậm chí, ở đó thi sĩ đã dùng cả những hình ảnh, ngôn từ như trong Mùa xuân chín để trình bày cái tình dậy lên trong hồn người và phát lộ ra bên ngoài như thế nào:
Vui thay cảnh sáng trăng
Tình ái khởi đầu căng
Hoa thơm thì nín lặng
Hương thơm thì bay lan
Em tôi thì hổn hển
Áo xiêm lấm tấm vàng
Em tôi đã hiểu chưa?
Đó là khúc tình khúc
Nẩy theo hơi thở nhẹ
Ở trên làn dây tơ
Của lòng em rộn ràng…
Như thế, lúc tình ái khởi đầu căng, lòng xuân nô nức thì nó tràn ra thành sắc xuân, sức xuân, khí xuân… hiển lộ thành sắc màu, thành cử chỉ, thành hơi thở, thành hương thơm, thành tiếng hát… của người thiếu nữ. Cũng như thế, ở Mùa xuân chín, ửng là xuân tình của nắng, xanh mơ là xuân tình của khói, lấm tấm vàng là xuân tình của những mái nhà gianh, sột soạt trêu là xuân tình của gió, và sắc biếc của tà áo bị trêu tròng là xuân tình nơi giàn thiên lí… Cứ như thế, như thế vẻ xuân tình của tự nhiên theo làn sóng cỏ xanh tươi gợn lên tới tận trời. Cả bầu ko gian mênh mông đấy, tràn đầy vẻ xuân, khí xuân. Xuân tình từ tự nhiên lây lan giao ứng với xuân tình trong lòng người, cả hai nhập vào nhau trong cùng một tiếng hát. Là tiếng hát của những cô thôn nữ nhưng mà cũng là tiếng hát của nước mây. Tự nhiên và con người đồng ca, đồng vọng hay tiếng hát trong lòng tự nhiên đang cất lên qua lời ca của con người thì cũng thế:
Sóng cỏ xanh tươi gợn tới trời
Bao cô thôn nữ hát trên đồi
…
Tiếng ca vắt vẻo lưng chừng núi
Hổn hển như lời của nước mây
Thầm thĩ với người nào ngồi dưới trúc
Nghe ra ý vị và thơ ngây
Tự nhiên mùa xuân cũng được cảm nhận và được mô tả như một thiếu nữ. Hình như sau cái bức tranh dệt bằng các cụ thể tự nhiên đấy ta thấy nhấp nhoáng bóng một thiếu nữ tràn trề xuân tình, lúc thì qua sắc nắng ửng (như sắc má ửng hồng), lúc thì qua tà áo biếc, lúc thì qua lời nước mây hổn hển rồi lại thầm thĩ… đấy là Nàng Xuân vậy.
Chẳng phải thi sĩ muốn nhằm tới cái vô hình vô thể của xuân, và dùng cái hữu hình làm chất liệu để gợi ra cái vô hình hay sao?
3. Lòng xuân gửi vào Mùa xuân chín
Vừa ngây ngất xuân chín…
Mùa xuân và mùa thu được thi ca ưu ái tới mức thiên vị. Xung quanh hai mùa này có biết bao áng thơ ca nổi tiếng. Vậy nên, riêng việc viết về mùa xuân hay vẽ nên một bức tranh xuân thú vị vẫn chưa phải là điều thật lạ mắt. Cái lạ mắt của bài thơ xuân này nằm ở chữ “chín”. Người nào đã đọc Hàn Mặc Tử hẳn thấy rằng mùa xuân có một uy thế lấn lướt trong thơ của thi sĩ này. Say mê vẻ xuân, Hàn đã có hẳn một tập Xuân như ý với những bài xuân tràn đầy thánh ý: Xuân gấm, Xuân hôn phối, Xuân trẻ, Xuân non, Xuân lịch sự… Ngay cái trạng thái “xuân chín” này cũng chứa đựng một quan niệm rất riêng của thi sĩ. Ko nắm được quan niệm đấy, ta chỉ tới với bài thơ như một bức tranh tự nhiên thuần tuý. Như đã nói ở trên, lõi của Xuân là Tình. Xuân chín đấy là Tình chín. Chín là thời khắc mãn khai, là trạng thái căng tràn, là khoảnh khắc nhậy cảm: sắc xuân mãn, thì xuân đoạn. Đó là đỉnh điểm nhưng mà cũng là giao điểm: tại đó nó chuyển thì, chuyển sắc.
Điều rất thú vị của Mùa xuân chín là trong bài thơ có cả một hệ thống nhân vật. Người thì: “bao cô thôn nữ”, “người nào ngồi dưới trúc”, “khách xa[2]” và “chị đấy”. Còn tự nhiên cũng có thể xem như một nhân vật: nhân vật Nàng Xuân. Tình xuân chín trong lòng tự nhiên đấy khởi đầu bằng làn nắng ửng. Từ chớm chín, nhanh chóng thành chín rục, chín muồi, chín mẩy… Xuân tình nảy nở và tràn căng đồng thời trong cả những con người kia lẫn tự nhiên này. Ko phải trùng hợp nhưng mà bức tranh xuân ở đây lại được hoạ bằng tất cả những gì tình tứ thế:
Trong làn nắng ửng: khói mơ tan
Đôi mái nhà tranh lấm tấm vàng
Sột soạt gió trêu tà áo biếc
Trên giàn thiên lí. Bóng xuân sang
Cả tới mái nhà tranh cũng phát lộ xuân tình. Có nhẽ còn lâu nữa về sau, mái nhà tranh vẫn cứ là một hình ảnh thân yêu, dễ động lòng người Việt. Nó lặn sâu trong kí ức tập thể như một ảnh tượng của quê hương nghìn đời. Ta gặp trong thơ cổ điển của Nguyễn Khuyến “Năm gian nhà cỏ thấp te tái” đơn sơ thanh sạch, ta gặp trong thơ cách mệnh của Tố Hữu “Mơ mơ mấy xóm tranh chìm trong mây” cùng những “Mái nhà tranh thấp ngủ im hơi” đắm chìm buồn tủi hồi chưa cách mệnh, ta cũng gặp trong thơ Trần Đăng Khoa những mái gianh tảo tần dầu dãi nhưng mà rất đỗi thiêng liêng
Mái gianh ơi hỡi mái gianh
Ngấm bao mưa nắng nhưng mà thành quê hương…
Nhưng vẻ tình tứ của những mái gianh thì có nhẽ chỉ thơ lãng mạn mới khơi dậy được. Đúng thế, cái sắc “lấm tấm vàng” kia đâu chỉ là màu nắng in từ ngoài vào. Đó cũng chính là tín hiệu đầy gợi cảm của xuân tình lúc “tình ái khởi đầu căng” phát lộ từ trong ra, khoe sắc ra bên ngoài. Hàn Mặc Tử thường cảm nhận như thế:
Em tôi thì hổn hển
áo xiêm lấm tấm vàng
(Sáng trăng )
Ngả nghiêng đồi cao bọc trăng ngủ
Đầy mình lốm đốm những hào quang…
(Duyên muộn )
Cả cái làn gió đang “sột soạt” trêu tròng tà áo biếc nơi giàn thiên lí kia nữa cũng thật phong tình. Cứ như là muốn… lật dở ra xem vậy! Xem chừng, làn gió táo tợn này cũng chính là làn gió “liều lĩnh” đã “lọt cửa cọ mài chăn[3]” bay từ Thơ Đường Luật của Tử về giàn thiên lí này thôi. Lời thơ Tử vẫn thường ánh lên màu sắc dục là như thế.
Hình như đối với Hàn Mặc Tử, tình xuân nảy nở cứ càng lúc càng nồng nàn mãnh liệt hơn: thành sắc màu, thành ánh sáng rồi thành gió trêu, thành sóng cỏ… nhưng mà cuối cùng là thành tiếng hát tình tứ. Tiếng hát là kết tinh cao nhất của tình xuân. Từ trong lòng tạo vật phát ra ngoài, rồi gợn lên, lan đi, vắt vẻo ở lưng chừng núi, và cuối cùng thì cao bay lên tận đỉnh trời thành lời của nước mây. Lúc tiếng hát đã rộn rực say đắm tới thành “hổn hển” rồi thì đó là hơi xuân bốc lên cao nhất, lòng xuân tới độ nồng nàn nhất, chín nhất. Nó là đỉnh điểm của khí xuân tình xuân, điểm chín của vẻ xuân thì xuân. Nó “thầm thĩ”rót vào tai người “khách xa” những lời tình quyến rũ nhưng mà trong trẻo, nên khách đã: “nghe ra ý vị và thơ ngây”. Từ lòng người tới đất trời mây nước, tất cả đã vào điểm chín của tình xuân. Cả vũ trụ dường đang tràn đầy vẻ xuân.
Lời thơ quả là ngất ngư bởi hồn thi sĩ cũng đang tràn trề xuân tình.
… đã nuối tiếc xuân thì
Đỉnh điểm cũng là giao điểm. Giờ xuân chín cũng là giờ xuân mãn. Xuân thì ko còn nữa. Tình đã mãn rồi xuân cũng phôi pha phai lạt. Xuân chín cũng là xong xuôi xuân. Nó xong xuôi vào cái ngày cuối cùng của quãng đời thiếu nữ. Nửa sau của bài thơ đã chuyển mạch thành tiếc xuân thì.
Ivan Bunhin có một truyện đầy dư vị triết học về đời người. Chuyện rằng xửa xưa tuổi thọ con người ngắn lắm, chỉ được 18 năm thôi. Trong lúc đó tuổi các loài khác cao hơn nhiều. Loài lừa có tới năm mươi năm, loài chó những 40 năm, còn ít như loài khỉ cũng tới 30 năm. Con người cho đó là chẳng công bình, bèn lên kiện Thượng đế. Thượng đế nhân hậu nhưng mà nghiêm khắc ưng thuận cho con người thêm tuổi. Nhưng người nói: tuổi muôn loài có hạn, nên con người muốn tăng thọ, thì phải lấy tuổi của các loài khác thêm vào. Tham lam và khờ dại, nhân loại đã đống ý liền. Từ đó tuổi thọ con người dài tới 60 – 70 tuổi. Song, cũng chỉ có 18 năm đầu được làm người, 30 năm kế tiếp là tuổi con lừa (nai lưng làm việc), 10 năm tiếp theo làm con chó (khư khư giữ lấy những của nả làm ra), và cuối đời sống tuổi con khỉ (xấu xí nhăn nheo)…
Tức là, tuổi người hết vào cái lúc xuân chín vậy.
Do ý thức được điều nghiệt ngã đấy nhưng mà ko phải tới Thơ Mới, thi nhân mới tiếc xuân thì. Thơ xưa đã đầy những lời cảnh báo về sự ngắn ngủi của tuổi xuân
Chơi xuân kẻo hết xuân đi
Cái già sồng sộc nó thì theo sau.
Nhưng có nhẽ chỉ tới Thơ Mới – tiếng thơ của ý thức tư nhân cá thể – thì nó mới thành tiếng nói đầy ý thức về cái ngắn ngủi tới tàn nhẫn của tuổi xanh và xuân thì ở mỗi tư nhân và mọi tư nhân. Xuân Diệu vội vã thúc giục:
Xuân đang tới tức là xuân đang qua
Xuân còn non tức là xuân sẽ già
Nhưng xuân hết tức là tôi cũng mất.
Xuân của đời người đã ngắn, xuân của đời con gái còn ngắn hơn. Chả thế nhưng mà người ta vẫn nói một đời đàn ông bằng hai đời nữ giới. Nguyễn Bính thở dài ngán ngẩm:
Tuổi xuân má đỏ môi hồng
Bước chân về tới nhà chồng là thôi.
Hàn Mặc Tử cũng đã bao lần hẫng hụt về điều đấy. Việc lấy chồng là một mất mát ko gì sánh được. Nó làm cho tất thảy đều vô nghĩa. Nàng thì mất ước mơ, mình thì mất hồn thơ:
Ngày mai tôi bỏ làm thi sĩ
Em lấy chồng rồi hết ước mơ
Tôi sẽ đi tìm mỏm đá trắng
Ngồi lên để thả cái hồn thơ…
Còn ở đây, giữa lúc mùa xuân chín, tiếng ca còn đương làm rộn rực cả nước mây, nhưng mà Hàn Mặc Tử đã thấy trước cái tương lai buồn, thấy trước ngày mai vô vị, nhưng mà thốt lên lời tiên báo:
Ngày mai trong đám xuân xanh đấy
Có kẻ theo chồng bỏ cuộc chơi.
Nhìn xuân chín hiện thời, đã thấy nhỡn tiền cái kết cuộc mai hậu! Thật là một dự đoán se lòng về hậu xuân chín. Khác chi xuân mãn, xuân tàn, xuân lạc tậ!
Nhìn thấy “tuổi xanh chẳng hai lần thắm lại”, cái Tôi Xuân Diệu sẽ vội ném mình vào cuộc chạy đua với thời kì, để sống đã đầy tới từng khoảnh khắc, tận hưởng và tận hiến. Còn Hàn Mặc Tử thì khác. Cái Tôi của Tử ko có được sự xốc nổi vô tư đấy. Nhưng nó đầy uẩn khúc. Dòng tâm tư biến động chuyển lưu bên trong Cái Tôi kia chính là: nhìn xuân sắc thì rộn rực xuân tình, nhưng vừa chợt khát khao đã dằn lòng tiết dục, vừa định hoà nhập thoắt đã lẻ loi. Cho nên gặp xuân chín nhưng mà tiếc xuân thì, nghe xuân ca nhưng mà buồn xuân mãn. Có phải với “cuộc chơi” kia, Tử chỉ là kẻ đứng ngoài, là vị “khách xa” nên sinh buồn? Ko hẳn vậy. Tử buồn chung cho kiếp người. Nỗi sầu vừa dâng lên trong Cái Tôi kia chính là sầu nhân thế. Tử ko hề xuất hiện như một Cái Tôi nô nức nhập cục chơi, lúc nào cũng vồn vập tận hưởng. Có nhẽ cũng như chàng nhạc sĩ Trịnh Công Sơn về sau, Tử cũng chỉ là một nghệ sĩ đi ngang qua cuộc đời này để hát lên cái linh cảm của mình về những giấc mơ đời hư ảo thôi. Chả thế nhưng mà giữa đỉnh điểm cuộc chơi hiện nay, chợt nghĩ tới ngày mai nhưng mà buồn – Ngày mai trong đám xuân xanh đấy…, sực nhớ tới quá khứ nhưng mà thương, chả biết người đấy giờ này có còn được thế nữa ko
Chị đấy năm nay còn gánh thóc
Dọc bờ sông trắng nắng chang chang?
Người đọc câu thơ này đã có lúc cho rằng đó là hình ảnh nhọc nhằn của lao động, và xúc cảm của thi sĩ là xót thương cho đời người vất vả. Người viết đã từng đối lập cảnh trong “nắng ửng” của bao cô thôn nữ, với cảnh trong “nắng chang chang”; đằng thì hát (chơi), đằng thì gánh thóc (lao động), đằng thì hiện nay nhỡn tiền, đằng thì khuất chìm trong quá vãng, để rồi đinh ninh rằng: hôm nay họ là những thôn nữ hát trên đồi, ngày mai họ sẽ thành người chị gánh thóc, cái “nắng chang chang” vững chắc sẽ làm tiêu tán cái “nắng ửng” này đi. Vui sướng chỉ thoáng qua, nhọc nhằn mới vĩnh viễn. Có nhẽ ko phải thế. Đây ko hẳn là hình ảnh vất vả (khổ) nhưng mà là hình ảnh thơ mộng (đẹp). Trong thơ Hàn Mặc Xử tử ảnh người yêu xa chợt hiện về trong sắc trắng tinh khôi, nhiều lúc loá sáng nhìn ko ra, bao giờ cũng là hiện thân của vẻ xuân tình nhưng mà trinh khiết. Đó là kỉ niệm về độ xuân thì của “chị đấy” vốn đọng trong kí ức thi nhân. Vì thế hình ảnh này là một thoáng “sực nhớ” của niềm khát khao, hơn là của nỗi thương xót. Nếu có chút ngậm ngùi nào đó thì phải là nỗi lo lắng cho hiện nay (“năm nay”) có còn ko cái độ xuân thì đấy, chứ ko phải xót xa vì gánh thóc nhọc nhằn – nắng chang chang đâu chỉ có tức là gay gắt! Nên nhớ, Hàn Mặc Tử là một thi sĩ lãng mạn. Nhân vật của hồn thơ lãng mạn là vẻ xuân tình của độ xuân thì, chứ chưa phải là lao động!
Thế đấy, nỗi niềm của Tử là cái trạng thái tâm hồn đầy uẩn khúc của vị khách thơ đi ngang qua vườn trần gian, đúng vào cái thời khắc xuân chín để nhưng mà thấy ra cái cảnh thần tiên đương lúc xuân chín và cái tương lai vô vị buồn sầu ngay lúc hậu xuân chín trong kiếp người của mọi cá thể. Đó chẳng phải là vấn đề lớn của cõi nhân sinh này hay sao? Tiếc xuân thì đó mới là nỗi niềm sâu xa nhất của thi phẩm và đó cũng là nỗi đau thương của chàng thi sĩ thiết tha vớí cuộc đời nhưng mà luôn phải sống trong tự ti lìa đời vậy.
Bạn thấy bài viết Giỏi Văn – Bài văn: Bình luận bài thơ “Mùa xuân chín” (1) có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Giỏi Văn – Bài văn: Bình luận bài thơ “Mùa xuân chín” (1) bên dưới để hkmobile.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website hkmobile.vn
Phân mục: Ngữ Văn
Nguồn: hkmobile.vn
Bạn thấy bài viết Giỏi Văn – Bài văn: Bình luận bài thơ “Mùa xuân chín” (1) có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Giỏi Văn – Bài văn: Bình luận bài thơ “Mùa xuân chín” (1) bên dưới để hkmobile.vn Nghĩacó thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho các bạn nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website: hkmobile.vn của hkmobile.vn
Nhớ để nguồn: Giỏi Văn – Bài văn: Bình luận bài thơ “Mùa xuân chín” (1)