Các em hãy cùng tham khảo Phân tích bài thơ Nhàn để thấy được cuộc sống nhàn tản, thân thiện với tự nhiên của người cư sĩ Nguyễn Bỉnh Khiêm, qua đó còn thấy được quan niệm sống nhàn và tư cách cao đẹp của thi sĩ.
Mục Lục bài viết:
1. Bài mẫu số 1
2. Bài mẫu số 2
3. Bài mẫu số 3
3 Bài văn mẫu Phân tích bài thơ Nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm
1. Bài văn Phân tích bài thơ Nhàn, mẫu số 1:
Chốn quan trường thời xưa người nào cũng mong hòng có một chân trong những chức vụ trong cung, người muốn thì nhiều nhưng mà người ko muốn rời bỏ chốn quan trường thì ít. Thi sĩ Nguyễn Bỉnh Khiêm một bậc quân thần trung quân ái quốc và một nhà nho đại tài đã trở về quê ở ẩn. Trong vòng thời kì ở ẩn Nguyễn Bỉnh Khiêm đã sáng tác bài thơ Nhàn trình bày sự rảnh rỗi của mình lúc rời bỏ chốn quan trường, đồng thời nói lên những ý kiến của mình về chốn quan trường đấy, “dại” hay “khôn” chỉ có thể đọc thơ của ông mới hiểu hết được ý kiến đấy.
Cái tên của bài thơ thật lạ mắt và đặc thù. Nhan đề đấy chỉ có một câu nhưng đã nói lên tất cả những gì nhưng mà thi sĩ muốn gửi gắm. Một tiếng nhàn trình bày sự nhàn dỗi của con người trong cuộc sống thực tại. Theo thông thường thì nhàn thì sẽ chỉ có ngồi mát ăn bát vàng thôi vậy thì nhàn nhưng mà Nguyễn Bỉnh Khiêm muốn nói tới là gì?. Nhan đề lạ mắt như có tác dụng lôi cuốn người đọc hơn lúc vào những tâm tư san sớt của thi sĩ đấy.
Trước hết là hai câu thơ đầu với những hình ảnh thân thuộc của làng quê đồng ruộng Nguyễn Bỉnh Khiêm giới thiệu cuộc sống nhưng mà ông coi là nhàn hạ cho mọi người biết:
“Rồi đây, một cuốc, một cần câu
Thơ thẩn dầu người nào vui thú nào”
Hình ảnh những đồ vật thân thuộc của công việc làm ruộng cho thấy được những ko gian yên ả yên tĩnh của làng quê. Có thể mỗi nhà nho nghỉ quan về ở ẩn đều tìm tới chốn làng quê để cho tâm hồn mình thanh tịnh chứ ko ở trên kinh thành. Làng quê đấy ko chỉ có những cảnh vật thân thuộc như cây đa bến nước mái đình nhưng mà ở đây làng quê hiện lên trên những đồ vật dụng cụ của đồng áng. Nào mai, nào cuốc những thứ đấy đều là công việc nhọc nhằn của nông dân. Cái công việc nhưng mà làm vần vật cả ngày bán mặt cho đất bán lưng cho trời, một nắng hai sương. Đó thế nhưng mà ở đây tác giả lại noi đây là việc nhàn vì sao vậy. có thể nói so với Nguyễn Bỉnh khiêm thì đó là một công việc tuy mỏi mệt tay chân nhưng lại ko mệt trí óc hay tâm hồn. Ít ra ra thì ở đây ông có thể “thơ thẩn” với thú vui câu ca cảnh vật làng quê, tận hưởng sự bình yên ko khí nơi đây.
Những bài Phân tích bài thơ Nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm tuyển chọn
Tiếp tới hai câu thơ sau thì chúng ta thấy được những quan niệm của thi sĩ về sự “khôn” “dại” trong việc làm quan hay nghỉ hưu về quê làm một anh nông dân quèn để giữ cho mình một khí tiết trong sạch:
“Ta dại, ta tìm nơi vắng vẻ
Người khôn, người tới chỗ lao xao”
Chắc hẳn trước sự lựa chọn của Nguyễn Bỉnh Khiêm thì nhiều người có thể nói ông là dại chính vì thế nhưng mà ông đã nói lên chính những tâm tư của mình để bộc bạch ý kiến sống. Tác giả nói ta dại cho nên ta về nơi thôn quê vắng vẻ hẻo lánh để ở còn người khôn người tới những chốn lao xao như quan trường. có thể thấy rằng ở đây tác giả đã trình bày cách nói đối lập để làm rõ ý kiến của mình. Đồng thời cũng qua đó ta thấy được lẽ sống của những bậc nho gia thời xưa. Người thân nho ko gì quý hơn là thanh danh và sự trong sạch của mình chính vì thế nhưng mà người nào cũng hết sức lắng đục tìm trong để bảo vệ cho khí tiết của mình. Nơi vẳng vẻ ở đây chính là chốn làng quê, chốn lao xao chính là nơi quan trường nhiều thâm độc.
Tưởng chừng những nơi vắng vẻ kia nguy hiểm nhưng chính chôn lao xao kia mới là đáng sợ. bởi vì sao?, vì trong cái chốn thâm cung nhiều người mưu mô nghiệp lớn hãm hại lẫn nhau, đấu đá dành phần hơn và có thể bất chấp mọi thủ đoạn để tiến lên. Chính vì thế nhưng mà thi sĩ đáng ghét và đặc thù nói cách ở trên thì thi sĩ như muôn người đọc tự hiểu được như thế nào mới là dại mới là khôn thật sự.
Cảnh sống nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm được trình bày rất rõ trong hai câu thơ tiếp theo. Đó bức tranh của xuân hạ thu đông, bốn mùa của đất trời và lúc đấy con người nhàn hạ kia đã có những thực phẩm trình bày sự nhàn của mình:
“Thu ăn măng trúc, đông ngã giá
Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao”
Mùa thu tác giả ăn măng trúc trong rừng, mùa đông thì ngã giá đỗ, mùa xuân tắm hồ sen, mùa hạ tắm ao. Cảnh sinh hoạt của thi sĩ nơi thôn quê thật sự rất tầm thường thế nhưng qua đó ta thấy được một tâm hồn đồng điệu với tự nhiên, sống hòa hợp với tự nhiên, ăn, uống, tăm những gì của tự nhiên. Có thể nói thi sĩ như đang hòa mình vào đất trời. Mùa đông ngã giá là giá đỗ hay cũng chính là cái lạnh giá của gió mùa đông bắc. thế nhưng cuộc sống như thế thi sĩ ko cần phải lo nghĩ gì và theo ý kiến của thi sĩ thì đó chính là “nhàn”.
Cuộc sống nhàn đấy với một nhà nho ko chỉ hòa hợp với tự nhiên nhưng mà còn phải có cả rượu:
“Rượu tới gốc cây, ta sẽ nhắp
Nhìn xem phú quí, tựa mộng mị”
Tới rượu cũng thật sự là tự nhiên qua hình ảnh rượu tới gốc cây. Cái “nhắp” kia như vẽ lên một hình ảnh nhà nho già tây cầm ly rượu nhưng mà đưa lên môi nhắp lấy một cái ngâm trong mồm cái nồng nàn hơi men của rượu. Thế rồi mắt đưa ra quang cảnh bầu trời nhưng mà mơ mòng ngắm vịnh. Đối với Nguyễn Bỉnh Khiêm thì đó chính là cuộc sống thanh đạm của thi sĩ song đối với ông thì đó chính là phú quý như một giấc mộng mị vậy.
Bài thơ đã vẽ lên một nhà nho về quê ở ẩn với những thú vui lao động như bao nhiêu người nông dân khác. nếu như những người nông dân coi việc đó là tẻ ngắt thì với Nguyễn Bỉnh Khiêm đó lại chính là thú vui. Cuộc sống thanh đạm giản dị nhưng mà thanh cao cùng với ý kiến “khôn- dại” ta thấy hiện lên một nhà nho thanh đạm và một tâm hồn cao đẹp yêu tự nhiên biết bao nhiêu.
——————-HẾT BÀI 1———————
Để có thể Phân tích bài thơ Nhàn một cách tốt nhất, các em nên tham khảo thêm nội dung Soạn bài Nhàn cũng như cụ thể Nêu cảm nhận về cuộc sống, tư cách của Nguyễn Bỉnh Khiêm qua bài thơ Nhàn. Đây là một trong những bài học vô cùng quan trọng trong chương trình Ngữ Văn 10 nhưng mà các em cần biết.
2. Phân tích bài thơ Nhàn, mẫu số 2:
Nguyễn Bỉnh Khiêm (1491 – 1585) là người có học vấn uyên thâm. Ông là thi sĩ lớn của dân tộc. Ông để lại cho dân tộc hai tập thơ chữ Hán và chữ Nôm đó là: Bạch vân am thi tập (chữ Hán khoảng 700 bài) và Bạch vân quốc ngữ thi (chữ Nôm khoảng 170 bài). Thơ Nguyễn Bỉnh Khiêm mang đậm chất triết lí, giáo huấn, ngợi ca chí của kẻ si, thú nhàn nhã đồng thời phê phán những điều xấu xa trong xã hội. Nhàn là bài thơ Nôm trích từ Bạch vân quốc ngữ thi.
Rồi đây, môt cuốc, môt cần câu
Thơ thẩn dầu người nào, vui thú nào
Ta dại, ta tìm nơi vắng vẻ
Người khôn, người tới chốn lao xao.
Thu ăn măng trúc, đông ngã giá,
Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao.
Rượu tới cội cây, ta sẻ uống,
Nhìn xem phú quí tựa mộng mị.
Bài Nhàn trong Bạch vân quốc ngữ thi thuộc về chủ đề triết lí xã hội, nhưng mà tập trung nhất là triết lí Nhàn có người đã từng cho rằng tư tưởng Nhàn, triết lí Nhàn là một chủ đề lớn trong thơ Nguyễn Bỉnh Khiêm nói chung và Bạch vân quốc ngữ thi nói riêng. Nhàn với Nguyễn Bỉnh Khiêm ko phải là một cứu cánh nhưng mà là một phương thức tư duy một triết lí. Cho nên Nhàn là khái niệm chữ ko phải là tâm trạng.
Bài văn mẫu Phân tích bài thơ Nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm hay nhất
Tâm lí Nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm có những biểu lộ tích cực và tiêu cực. Yếu tố tích cực của chữ Nhàn là ở chỗ: Nhàn là sông theo lẽ tự nhiên, sống hoà hợp với tự nhiên để cho tâm hồn được thanh thản. Chúng ta sẽ thấy rất rõ những điều trên qua việc đi sâu phân tích bài thơ Nhàn của ông trong Bạch vân quốc ngữ thi.
Rồi đây, một cuốc, một cần câu
Thơ thẩn dầu người nào vui thú nào.
Nguyễn Bỉnh Khiêm sử dụng liên tục số từ một nhằm mục tiêu nhấn mạnh hoàn cảnh sống của ông lúc cáo quan về quê. Với những dụng cụ thân thuộc, rồi đây, một cuốc, một cần câu và có thể là cả một con người, một cuộc đời ở đó. Số từ một biểu lộ sự lẻ loi, một mình của Nguyễn Bỉnh Khiêm chốn quê nghèo, ông làm bạn cùng với những đồ vật thân thuộc của nông dân là mai đào đất, xắn đất, cuốc lật đất, đi kèm phía sau là một cần câu để nhằm chỉ ra rằng sau những lúc làm lụng vất vả, ông vẫn giữ được các thú chơi tao nhã, thanh đạm của người Việt Nam đó là đi câu cá. Số từ một trình bày sự lẻ loi, trong một câu thơ thi sĩ đã sử dụng tơi ba số từ một nhằm nhấn mạnh sự lẻ loi, trống vắng của một con người mang đầy chí lớn đang phải sống cuộc đời ẩn dật. Nhưng xếp sau ba số từ một cũng lại là một loạt các danh từ mai, cuối, cần câu, chắc gì sau ba từ một đứng trước… ko có một từ một xếp sau. Chắc gì sau ba danh từ đó ko có thểm một danh từ ẩn sau đó. Đó là một cuộc đời, một con người chính các công việc của nông dân đấy, tuy vất vả nhưng lại rất ấm áp và thân thiện. Để rồi chỉ có thân thiện, vui bên thú chơi câu cá tao nhã, thanh đạnt mới làm cho nhân vật trữ tình của chúng ta phải thơ thẩn nhưng mà ko cần bận tâm tới người khác nói gì, nghĩ gì, làm gì. Chỉ cần những điều khiển ta được vui vẻ, được hoà hợp được.
Thơ thẩn dầu người nào vui thú nào.
Nhịp thơ của câu đầu 2/2/3 trình bày sự khẳng định, quyết tâm có thể cả sự thử thách.
Rồi đây / một cuốc / một cần câu
Nhịp thơ đã tạo cho câu thơ có sức chuyển mạnh mẽ, ko chỉ là lời nói khẳng định thông thường những gì mình trải qua nhưng mà táe giả qua đó muốn khẳng định sự quyết tâm vượt qua những trắc trở, vất vả trong cuộc đời đầy xô bồ, thay đổi. Và từ đó thấy rằng nhân vật trữ tình rất yêu quí, gắn bó thanh đạm nhưng mà thân thiện, ấm áp tình người. Cũng chính vì thế nhưng mà có sự chuyển nhịp ở câu sau:
Thơ thẩn dầu người nào vui thú nào.
Nhịp thơ 4/3 là sự chậm lại của xúc cảm tâm trạng và nó đem lại một hơi ấm, thú vui cho nhân vật trữ tình tới đây đã tìm thấy phương thức sống của cuộc đời mình. Với ước muốn sống hoà hợp với tự nhiên để cho tâm hồn được thanh thản, yên vui, vì thế thi sĩ của chúng ta đã rời xa chốn lao xao để về nơi vắng vẻ.
Ta dại, ta tìm nơi vắng vẻ
Người khôn, người tới chốn lao xao.
Tự nhận mình là dại, tác giả dại vì đã rời xa chốn phồn hoa đô hội, nhấp nhánh trở về sống ẩn náu, vất vả nơi vùng quê nghèo. Nhưng có phải vì thê nhưng mà dại chăng? Và thế nào là khôn, ko là tới sống ở nơi sung sướng, đầy đủ lụa là gấm vóc, ấm êm, cung phụng lẽ vì thế nhưng mà mới ko. Và khôn, dại như thê nào nhưng mà tìm tới ở chôn lao xao và nơi vắng vẻ.
Tâm lí Nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm có những biểu lộ tích cực và tiêu cực
Đặt câu thơ trong hoàn cảnh sống của tác giả, chúng ta sẽ thấy quan niệm về nơi vắng vẻ và chôn lao xao hay quan niệm dại và khôn. Nơi vắng vẻ ở đây chính là cuộc sống thanh đạm với thôn quê còn nhiều khó khăn và thiếu thốn. Chỉ có người dám khinh thường lợi danh, khinh thường vật chất, coi tài sản chỉ là phù phiếm mới có thể dại nhưng mà tới ở nơi vắng vẻ. Còn chốn lao xao chính là nơi tấp nập ngựa xe, nơi sung sướng và đầy đủ, là cuộc sống hoàn toàn đối lập với nơi vắng vẻ và nơi đó chỉ đành cho những người nào biết khôn, những người nào coi lợi danh, vật chất là cuộc sống thì mới sống và muốn sống ở đó. Tác giả đã sử dụng hai từ láy vắng vẻ và lao xao để mô tả hai chốn ở không giống nhau. Vắng vẻ từ láy tạo nên đậm nét sức bình dị, yên bình của thôn quê. Còn từ láy lao xao nó như có cả tiếng reo vui, tiếng náo nhiệt và tấp nập của chốn đô thành. Và từ đây ta có thể hiểu nơi vắng vè là thôn quê, yên lành, còn chốn lao xao là vùng kinh đô đầy náo nhiệt. Nhưng còn ko là thế nào và dại là ra sao? Chon nơi vắng vẻ là để tránh xa cuộc sống xô bồ của cuộc đời đầy bon chen, suy tính và ko ít nguy hiểm. Và lúc tránh xa những điều đó thì tác giả dại hay khôn. Còn khôn sống ở nơi đô thị tránh xa sự yên bình, thanh sạch lúc đó là khôn hay dại lúc bước chân vào chốn xô bồ. Nguyễn Binh Khiêm đã dùng giải pháp nghệ thuật sóng đôi ở hai câu thơ này để diễn tả sự đối lập, tương phản, thậm chí là trái ngược hoàn toàn tới xung khắc của hai nơi sống, hai ý kiến sống và hai sự lựa chọn.
Ta dại / ta tìm nơi vắng vẻ
Người khôn / người tới chốn lao xao.
Ta đối với người, dại đối với khôn, ta tìm đối với người tới (trình bày sự lựa chọn qua hai từ tìm và đển) nơi vắng vẻ đối với chốn lao xao. Có nhẽ đây là hai câu thơ hay nhất của bài thơ. Bởi nghệ thuật đối, bởi ý nghĩa tư tưởng của hai câu muốn nói tới. Hai câu thơ đối xứng nhau rất chuẩn cả về từ và cả về dấu thanh tạo nên sự khác lạ và đối lập nhằm khẳng định một lần nữa cách sống và cách lựa chọn của tác giả?
Hai câu tiếp theo mô tả cuộc sống của Nguyễn Bình Khiêm nơi thôn quê nghèo thanh đạm với những sản vật riêng chỉ có nơi thôn quê.
Thu ăn măng trúc, đông ngã giá
Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao.
Mặc dù sống ở nơi thôn quê còn nhiều khó khăn vất vả, nhưng ở đó lại cos các thú vui riêng và được thưởng thức những món ăn rất tầm thường nhưng lại ngon vô cùng. Chỉ có măng trúc và giá thôi, nhưng mà nào thức nấy, những thứ đấy dù rất tầm thường vì lúc nào cũng có sẵn trong nhà. Thế nhưng lúc ăn chúng ta sơ cảm thu được vị ngon của nó nhờ vào sự hoà hợp, thông cảm của tấm lòng với tấm lòng. Bởi vì đã ko ít lần Nguyễn Bỉnh Khiêm nói rằng:
Câu nhàn nhã đọc qua tháng ngày.
Hay:
Nhàn nhã đấy ắt là tiên khách
Qua hai câu thơ thứ 5 và 6 này, chúng ta thấy cuộc sống của tác giả nơi thôn quê thaajt thanh đạm nhưng mà nhàn nhã. Thanh đạm hỏi món ăn chỉ măng và giá nhưng nhàn nhã, hoà hợp với tự nhiên.
Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao.
Chỉ có vùng nông thôn người ta nói có thể được vùng vẫy, thoải mãi thả hồn mình vào trong tự nhiên hoà mình với tự nhiên để cảm hết niềm hạnh phúc, thú vui sáng sủa ở đời.
Nếu mới đọc qua chúng ta chỉ thấy đó là hai câu thơ tả cuộc sống nơi thôn quê của Nguyễn Bỉnh Khiêm. Nhưng chiều sâu trong đó lý tưởng sống cùa ông, là khát vọng được sống hoà hợp với tự nhiên. Được ăn những món ăn nhưng mà chỉ do tự nhiên hoà quyện với tự nhiên mới khiến ta mở rộng lòng mình, vùng vẫy ôm tự nhiên vào lòng và cũng chính tự nhiên ôm ta vào lòng nâng dậy sức sống và khơi mát tâm hồn. Chỉ có tự nhiên tươi đẹp mới làm cho tâm hồn ta thanh thản, ấm áp nhưng mà thôi. Là nếu cần đánh đổi thì Nguyễn Bỉnh Khiêm sẽ sẵn sàng đánh đối phú quí để được tận hưởng cuộc sống này, tận hưởng các nhàn.
Để rẻ công danh muốn được nhàn.
Hình như bất kì thi nhân nào cũng ko tránh được một thú vui, ko thể thiếu của cuộc đời đó là rượu và Nguyễn Bỉnh Khiêm cũng ko tránh khỏi niềm say mê với các thú vui đấy:
Rượu, tới cội cây, ta sẽ uống
Nhìn xem phú quí tựa mộng mị.
Đây là hai câu thơ có lấy điển tích Thuần Vu Phần uống rượu say và nằm dưới gốc cây hoè ngủ. Ông ta mơ thấy mình ở nước Hoè An được công danh phú quí, vinh huấn. Nhưng lúc tỉnh dậy thì đó chỉ là giấc mộng, thấy cành hoè phía nam chỉ có một tấc kiến nhưng mà phơi. Điển tích này để chỉ phú quí chỉ là giấc mộng mị.
Chính vì ý kiến này Nguyễn Bỉnh Khiêm đã ko màng tới lợi danh bởi lợi danh, phú quí chỉ là phù phiếm và chỉ như một giấc mộng rồi sẽ qua đi.
Để rẻ công danh muốn được nhàn.
Hay:
Thấy dặm thanh vân lại bước chen
Được nhàn ta sá dường thân nhàn.
Chữ nhàn ở thơ Nguyễn Bình Khiêm đôi lập với tất cả chữ nhàn ở thơ Nguyễn Bỉnh Khiêm là nhàn than chức ko phải là nhàn tâm. Dù nhàn nhưng vẫn lo lắng việc nước việc đời.
Hai cấu kết tác giả muốn khẳng định rằng tiền nong tài sản chỉ là phù phiếm, nó sẽ nhanh chóng tan biến theo bước đường thời kì, vì vậy nhưng mà phương châm sống đừng chỉ lúc nào cũng mong về tiền tài, danh vọng.
Tuy rằng chữ nhàn có những hạn chế như: nhiều yếu tố rảnh rỗi, nhàn tâm, yên phận khá đậm nét. Nhưng mà đặc thù một nhà nho ưu thời mẫu tục như Nguyễn Bỉnh Khiêm nhưng mà lại chủ trương nhàn tâm, chủ trương vô sự ngáy pho pho trước cảnh quốc gia tao loạn, nhân dân cực khổ lầm than. Nhưng Nguyễn Bỉnh Khiêm hi vọng với những vần thơ triết lí này của mình có thể giữ trọn được tâm hồn và tư cách để cuộc sống con người được hài hoà, hợp với lẽ của tự nhiên và xã hội cũng đi tới…
Nhàn là một triết lí sống để bảo toàn phẩm giá trước sự đua chen lợi danh, trước sự băng hoại về đạo đức:
Có thuở được thời mèo đuổi chuột
Tới lúc thất thế kiến tha bò.
Và:
Hoa càng khoe nở hoa càng rữa
Nước chứa cho đầy nước ắt vơi.
Toàn thể bài thơ nhàn là một lời tâm tư trầm lặng, thâm thúy, khẳng định quan niệm sống nhàn là hoà hợp với tự nhiên, giữ cốt cách thanh cao, vượt lên trên lợi danh. Nhàn là triết lí sống chi phối nhiều sáng tác của Nguyễn Binh Khiêm. Tuy có lúc nó có mang yếu tốt tiêu cực nhưng nó lại là triết lí sống giúp con người ta sống đẹp hơn, đúng hơn với đời.
3. Bài Phân tích bài thơ Nhàn ngắn gọn, mẫu số 3:
Nguyễn Bỉnh Khiêm (1491 – 1585) là người có học vấn uyên thâm. Tuy nhiên lúc nhắc tới ông là làm mọi người phải nghĩ tới việc, lúc ông còn làm quan ông đã từng dâng sớ vạch tội và xin chém đầu mười tám lộng thần nhưng đã ko thành công nên ông đã cáo quan về quê. Do học trò của ông đều là những người nổi tiếng nên được gọi là Tuyết Giang Phu Tử. Ông là người có học vấn uyên thâm ,là thi sĩ lớn của dân tộc. Thơ của ông mang đậm chất triết lí giáo huấn, ngợi ca chí khí của kẻ sĩ ,thú nhàn nhã, đồng thời cũng phê phán những điều sống trong xã hội. Lúc mất ông để lại tập thơ bằng tập viết thơ bằng chữ Hán là Bạch Vân am thi tập; tập thơ viết bằng chữ Nôm là Bạch Vân quốc ngữ thi và “Nhàn” là bài thơ tiêu biểu trong tập thơ Bạch Vân quốc âm thi tập, được viết bằng thể thất ngôn bát cú đường luật. Bài thơ ngợi ca thú vui trong cảnh sống nhàn nhã. Qua đó ta có thể thấy được vẻ đẹp chân chính của ông, nét mộc mạc của làn quê.
“Rồi đây một cuốc, một cần câu
Thơ thẩn dầu người nào vui thú nào
Ta dại, ta tìm nơi vắng vẻ
Người khôn người dến chốn lao xao
Thu ăn năng trúc đông ngã giá
Xuân tắm hồ sen hạ tắm ao
Rượu tới cội cay ta sẽ uống
Nhìn xem phú quí tựa mộng mị.”
Hai câu đề đã khắc họa dược như thế nào một cuộc sống rảnh rỗi
“Rồi đây, một cuốc, một cần câu
Thơ thẫn dầu người nào vui thú nào”
Ở câu thơ đầu câu thơ đã khắc họa hình ảnh một ông lão nông dân sống thư thả .Không những thế tác giả còn dùng giải pháp điệp số từ “một” thêm vào là một số dụng cụ thân thuộc của nông dân nhằm khơi gợi trước mắt người đọc một cuộc sống rất tao nhãn và thân thiện nhưng ko phải người nào muốn là có. Từ “thơ thẩn” trong câu hai lại khắc họa dáng vẻ của một người đang ngồi ung dung chậm rãi và thong dong. Đặt hình ảnh đấy vào cuộc đời của tác giả ta có thể thấy được lúc rảnh rỗi nhất của ông chính là lúc ông cáo ông về ở ẩn. Và từ “vui thú nào” cũng một lần nữa nói lên đề tài của bài thơ là về cảnh nhàn dẫu cho người nào có ban chen vòng lợi danh nhưng tác giả vẫn thư thái. Hai câu thơ đầu đã ko chỉ giới thiệu được đề tài nhưng mà còn khắc họa tư thái ung dung nhàn hạ, tâm trang thoải mái nhẹ nhõm vui thú điền viên.
“Ta dại ta tìm nơi vắng vẻ
Người khôn người dến chốn lao sao”
Phân tích bài thơ Nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm để thấy được cuộc sống nhàn tản, giản dị của thi sĩ lúc về ở ẩn
Hai câu thực của bài thơ ý tác giả muốn nhắm tới cảnh nhàn và sử dụng các từ đối nhau như “ta”_”người”; “dại”_”khôn” ; “nơi vắng vẻ”_”chốn lao xao”. Từ một loạt những từ đối lập đó đã trình bày được quan niệm sống của tác giả. Nhân vật trữ tình đã chủ động tìm tới nơi vắng vẻ tới với chốn thôn quê sống cuộc sống nhàn nhã mặc cho bao người tìm chốn “phồn hoa đô hội”. hai câu thơ đã đưa ra được hai lối sống độc lập hoàn toàn trái ngược nhau. Tác giả tự nhận mình là “dại” vì đã theo đuổi cuộc sống thanh đạm thoát khỏi vòng lợi danh để giữ cho tâm hồn được nhàn nhã. Vậy lối sống của Nguyễn Bỉnh Khiêm có phải là lối sống xa đời và trốn tránh trách nhiệm? Điều đó tất nhiên là ko vì hãy đặt bài thơ vào hoàn cảnh sáng tác chỉ có thể làm tương tự mới có thể giữ được cốt cách thanh cao của mình. Do Nguyễn Bỉnh Khiêm có hoài bão muốn giúp vua làm cho trăm dân no đủ hạnh phúc nhưng triều đình lúc đó đang tranh giành quyền lực, nhân dân đói khổ tất cả các ước mơ hoài bảo của ông ko được xét tới. Vậy nên Nguyễn Bỉnh Khiêm rời bỏ “chốn lao xao” là điều đáng trân trọng.
“Thu ăn măng trúc đông ngã giá
Xuân tắm hồ sen hạ tắm ao”
Hai câu luận đã dùng giải pháp liệt kê những đồ ăn quanh năm có sẵn trong tự nhiên. Mùa nào thức ăn nấy , mùa thu thường có măng tre và măng trúc quanh nhà, mùa đông lúc vạn vật khó đâm chồi thì có giá thay. Câu thơ “xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao” gợi cho ta cuộc sống sinh hoạt nơi dân dã. Qua đó ta có thể cảm thu được tác giả đã sống rất thanh thản, hòa hợp với tự nhiên tận hưởng mọi vẻ đẹp vốn có của đất trời nhưng mà ko bon chen, tranh giành .Đăt bài thơ vào hoàn cảnh lúc bấy giờ thì lối sống của Nguyễn Bỉnh Khiêm trình bày được vẻ đẹp của tâm hồn thanh cao đó là lối sống tích cực trình bày rõ thái độ của Bạch Vân cư sĩ.
“Rượu tới cội cây ta sẽ uống
Nhìn xem phú quí tựa mộng mị.”
Hai câu luận đã trình bày dược cái nhìn của 1 nhà trí tuệ lớn, có tính triết lí thâm thúy, vận dụng ý tượng thông minh của điển tích Thuần Vu. Đối với Nguyễn Bỉnh Khiêm phú quí ko phải là một giấc mộng mị vì ông đã từng đỗ Trạng Nguyên, giữ nhiều chức vụ to lớn của triều đình nên cuộc sống phú quí vinh hoa ông đã từng đi qua nhưng ông đã ko xem nó là mục tiêu sống của ông. Nhưng mà ông đã xem đó chỉ là một giấc mộng mị ko có thực và ông đã tìm tới với cuộc sống thanh thản để luôn giữ được cốt cách thanh cao của mình .
Tương tự qua bài thơ ta đã hiểu được quan niệm sống nhàn và tư cách của Nguyễn Bỉnh Khiêm khinh thường lợi danh, luôn giũ dược tâm hồn thanh cao hòa hợp với tự nhiên, đề cao lối sống của những nhà nho giáo giàu lòng yêu nước nhưng do hoàn cảnh nên phải sống ẩn dật. Không những thế Nguyễn Bỉnh Khiêm còn sử dụng tiếng nói thân thiện mộc mạc nhưng giàu chất triết lí. Sử dụng khôn khéo thể thơ thất ngôn đường luật, điển tích điện cố và cách phép đối thường gặp ở thể thơ Nôm một cách linh hoạt .
Bài “Nhàn” là một bông hoa viết bằng chữ Nôm tuyệt đẹp của văn học Trung đại Việt Nam. Quan niệm sống đề cao vẻ đẹp tâm hồn, lối sống trong sạch của Nguyễn Bỉnh Khiêm vẫn còn giữ nguyên trị giá cho tới ngày hôm nay.
—————-HẾT—————–
Kế bên bài Phân tích bài thơ Nhàn, các em cần sẵn sàng bài học sắp tới với phần Thuyết minh về tác hại của thuốc lá với con người để nắm vững những tri thức Ngữ Văn 10 của mình.
https://thuthuat.taimienphi.vn/phan-tich-bai-tho-nhan-41316n
Xem thêm nhiều bài viết hay về Hỏi Đáp Văn Học
Bạn thấy bài viết Phân tích bài thơ Nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Phân tích bài thơ Nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm bên dưới để hkmobile.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website hkmobile.vn
Phân mục: Văn học
#Phân #tích #bài #thơ #Nhàn #của #Nguyễn #Bỉnh #Khiêm
Bạn thấy bài viết Phân tích bài thơ Nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Phân tích bài thơ Nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm bên dưới để hkmobile.vn Nghĩacó thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho các bạn nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website: hkmobile.vn của hkmobile.vn
Nhớ để nguồn: Phân tích bài thơ Nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm