Nội dung soạn bài Thực hành thành ngữ, điển cố được biên soạn nhằm giúp các em hoàn thành tốt những dạng bài tập trang 66 SGK Ngữ văn 11 tập 1, qua đó các em biết cách nhận diện, sử dụng thành thục thành ngữ, điển cố lúc viết bài.
Mục Lục bài viết:
1. Bài soạn số 1
2. Bài soạn số 2
3. Bài soạn số 3
Soạn bài Thực hành thành ngữ, điển cố trang 66 SGK Ngữ văn 11 tập 1
Soạn bài Thực hành về thành ngữ, điển cố, Ngắn 1
Bài 1:
Đoạn thơ gồm có các thành ngữ sau
– Một duyên hai nợ => Hình ảnh bà Tú một mình phải đảm đang, gánh vác công việc gia đình để nuôi cả chồng và con.
– Năm nắng mười mưa: chịu năm cơn nắng, mười cơn mưa. Vì cuộc sống nhưng bà Tú phải làm lụng cực khổ
– So sánh với cách nói thông thường: các thành ngữ ngắn gọn, cô đọng, có cấu tạo ổn định.
Bài 2:
– Đầu trâu mặt ngựa : hình ảnh so sánh cụ thể để biểu thị tính chất hung bạo, thú vật, vô nhân tính của bọn quan quân.
– Chim lồng cá chậu (so sánh) biểu thị cảnh sống bị gò bó, tù túng, mất tự do
– Đội trời đạp đất: cuộc sống tự do, ngang tàng, ko chịu khuất phục bất kỳ uy quyền nào.
Bài 3:
Điển cố là dùng những sự kiện, sự tích cụ thể trong văn học , lịch sử từ xưa để nói lên những điều mang ý nghĩa triết lí, nói chung trong cuộc sống.
– Điển cố tuy ko cố định về cấu tạo nhưng rất ngắn gọn (một từ, cụm từ nhắc lại sự kiện cũ) đồng thời nội dung rất súc tích, sâu xa.
Bài 4:
– Ba thu: điển cố trong Kinh Thi ý chỉ một ngày ko gặp dài như ba mùa thu. Ý chỉ niềm thương nhớ, tương tư của Kim Trọng dành cho Thúy Kiều.
– Chín chữ: điển cố trong Kinh Thi, ý chỉ công lao cha mẹ: sinh, cúc, phủ, súc,trưởng, dục, cố, phục, phúc. Kiều tưởng nhớ tới công lao cha mẹ đối với mình nhưng đau xót cho trách nhiệm làm con.
– Liễu Chương Đài: Kiều mường tượng cảnh Kim Trọng trở lại thì nàng đã thuộc về người khác nhưng xót xa cho chàng Kim.
– Mắt xanh: điển cố Nguyễn Tịch đời Tấn quý người nào thì tiếp bằng mắt xanh.
Bài 5:
a)
– Ma cũ bắt nạt ma mới: người cũ cậy quen biết nhiều =>lên mặt, bắt nạt người mới.
– Chân ướt chân ráo: chưa thành thục, còn mới mẻ, xa lạ
b) Cưỡi ngựa xem hoa: làm việc và nhìn nhận sự vật một cách qua quýt, ko sâu sát, kĩ lưỡng.
Bài 6:
+ Chị đấy mẹ tròn con vuông là chúng tôi vui tươi lắm rồi.
+ Con dám cãi lời mẹ sao? Thật là trứng khôn hơn vịt!
+ Nhất mực anh phải thi đỗ trong kì thi tốt nghiệp sắp tới nhé, để ko bỏ công 12 năm nấu sử sôi kinh!
+ Lý Thông quả thực là một kẻ lòng lang dạ thú, hắn luôn tìm cách hãm hại Thạch Sanh.
+ Thời nay, phú quý sinh lễ nghĩa: đám giỗ cha nhưng đãi nhà hàng
+ Cậu đấy đi guốc trong bụng của bạn đấy.
+ Nói với nó như nước đổ đầu vịt, chẳng ý nghĩa gì đâu!
+ Con nhà nghèo nhưng ăn chơi phung phí như con nhà lính , tính nhà quan
+ Gớm! Thấy người sang nhưng bắt quàng làm họ kìa, ko biết xấu hổ sao?
+Thôi, bằng hữu cả nhưng! Các bạn dĩ hòa vi quý đi!
Bài 7:
– Tớ biết rõ gót chân A sin của cậu rồi.
– Gia đình nhà đấy nợ như chúa Chổm.
– Cậu đùng có tuân theo kiểu đẽo cày gữa đường như thế.
– Hiện giờ ti tỉ những gã Sở Khanh.
– Chúng ta hãy tỏ rõ sức trai Phù Đổng vươn mình đứng dậy.
Soạn bài Thực hành về thành ngữ, điển cố, Ngắn 2
Câu 1 (trang 66 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1):
Trong đoạn thơ trích từ bài Thương vợ của Trần Tế Xương, tác giả đã sử dụng các thành ngữ:
– Một duyên hai nợ: hàm ý nói lên sự vất vả của bà Tú lúc phải một mình đảm đương tất cả công việc gia đình để nuôi cả chồng và con.
– Năm nắng mười mưa:chỉ sự vất vả, cực nhọc.
So với các thành ngữ thông thường như cách giải nghĩa ở trên, các thành ngữ ngắn gọn, cô đọng, trình bày sự nói chung và có trị giá biểu cảm cao hơn. Đồng thời cũng khắc họa được rõ nét hình ảnh người vợ tảo tần, đảm đang trong công việc gia đình.
Câu 2 (trang 66 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1):
Người nách thước, kẻ tay đao,
Đầu trâu mặt ngựa ào ào như sôi
Thành ngữ Đầu trâu mặt ngựa trình bày sự hung bạo, sự vô lại, vô tổ chức của bọn quan quân lúc chúng kéo tới nhà Thúy Kiều trong lúc gia đình nàng bị vu vạ.
Một đời được mấy người hùng
Bõ chi chim lồng cá chậu nhưng chơi
Thành ngữ Chim lồng cá chậu biểu thị cảnh sống chật hẹp, mất tự do tuy vẻ ngoài có vẻ hào nhoáng, hoa mĩ.
Đội trời đạp đất ở đời
Họ Từ tên Hải vốn người Việt Đông
Thành ngữ Đội trời đạp đất trình bày sự ngang tàng, ý chí và lối sống tự do,ko chịu khuất phục bất kỳ uy quyền của Từ Hải.
Câu 3 (trang 66 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1):
Hai điển cố Giường kia, Đàn kia đều được dùng để nói về tình bạn thắm thiết, keo sơn. Chữ dùng ngắn gọn nhưng hàm ý sâu xa.
Điển cố chính là những sự việc trước đây hay những câu chữ trong sách đời trước được dẫn ra và sử dụng lồng ghép vào bài văn, vào lời nói để nói về những điều tương tự. Mỗi điển cố như một việc tiêu biểu, tiêu biểu nhưng chỉ cần nhắc tới đã chứa đựng điều nhưng người nói muốn diễn tả.
Câu 4 (trang 67 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1):
– Ba thu: điển cố này lấy ý từ câu thơ trong Kinh Thi: Nhất nhật ổn định kiến như tam thu hề (Một ngày ko thấy mặt nhau lâu như ba mùa thu) – nói về nỗi nhớ nhung da diết của con người. Đùng điển cố này, câu thơ trong truyện Kiều muốn nói: Lúc chàng Kim Trọng đã tương tư Thúy Kiều thì một ngày ko thấy mặt nhau cảm giác lâu như ba năm vậy.
– Chín chữ: Kinh Thi kể chín chữ nói về công ơn của cha mẹ đối với con cái: sinh, cúc, phủ, súc, trưởng, dục, cố, phục, phúc. Thúy Kiều nghĩ tới công lao của cha mẹ đối với mình, nhưng Kiều thì sống nơi đất khách, chưa có dịp đền đáp công lao của cha mẹ.
– Liễu Chương Đài: Gợi chuyện xa xưa của người đi làm quan ở xa, viết thư về thăm vợ con với câu: Cây liễu ở Chương Đài xưa xanh xanh – Nay có còn ko – Hay là tay khác đã vịn bẻ mất rồi?. Điển cố để diễn tả tâm trạng của Thúy Kiều lúc nàng nghĩ tới cảnh Kim Trọng trở về chốn hứa xưa thì Kiều đã thuộc về người khác.
– Mắt xanh: Chuyện xưa kể rằng Nguyễn Tịch đời Tấn quý người nào thì tiếp bằng mắt xanh (tròng đen của mắt), ko ưa người nào thì mắt trắng (tròng trắng). Dẫn điển cố này để nói về cách nhìn nhận của Từ Hải về phẩm giá của nàng Kiều; mặc dù phải sống trong chốn thanh lâu, phải tiếp nhiều khách làng chơi, nhưng nàng chưa hề quý người nào.
Câu 5 (trang 67 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1):
a,
– Ma cũ bắt nạt ma mới: người cũ cậy quen biết nhiều nhưng bắt nạt, dọa dẫm người mới tới.
– Chân ướt chân ráo: vừa mới tới, còn xa lạ
Thay thế: Này các cậu, đừng có nhưng bắt nạt người mới tới. Cậu đấy vừa mới tới, mình phải tìm cách tương trợ chứ.
b, Cưỡi ngựa xem hoa: làm qua quýt, phiên phiến, ko có sự tìm hiểu tỉ mỉ.
Thay thế: Họ ko đi thăm quan, ko đi thực tiễn kiểu qua quýt nhưng đi đấu tranh thực sự, đi làm nhiệm vụ của những người chiến sĩ tầm thường.
Nếu thay các thành ngữ bằng từ ngữ thông thường thì chỉ đảm bảo được phần nghĩa cơ bản nhưng ko đảm bảo được phần sắc thái biểu cảm. Hơn nữa, câu nói cũng mất đi tính hình tượng và sự diễn tả lại có thể dông dài.
Câu 6 (trang 67 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1):
Đặt câu với các thành ngữ
– Mừng cho gia đình cô đấy mẹ tròn con vuông.
– Con nhỏ đấy còn nhỏ tuổi nhưng đã tỏ ra trứng khôn hơn vịt.
– Suốt mấy năm nấu sử sôi kinh, bạn ý đã đỗ đại học.
– Trông thì có vẻ hiền lành nhưng thật ko ngờ cô đấy là một kẻ lòng lang dạ thú.
– Bác chu đáo quá, còn bày đặt quà cáp, đúng là phú quý sinh lễ nghĩa.
– Tôi đi guốc trong lòng bạn rồi.
– Nói chuyện với bạn từ nãy tới giờ như nước đổ đầu vịt.
– Anh em chúng ta là người một nhà, nên phải biết nhường nhịn, dĩ hòa vi quý.
– Bạn ý có tính cách đúng kiểu con nhà lính, tính làm quan.
– Bác đấy nhìn thấy người giàu có là như kiểu thấy người sang bắt quàng làm họ.
Câu 7 (trang 67 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1):
Đặt câu với mỗi điển cố:
– Doanh nghiệp tôi đã tìm ra được cái gót chân A – sin của đối phương.
– Dạo này gia đình tôi nợ như chúa Chổm.
– Cái bác ý làm việc gì cũng ko có chính kiến, đúng là như đẽo cày giữa đường.
– May cho bạn là thoát nạn hắn, đúng là cái gã sở Khanh.
– Bạn đấy còn trẻ nhưng làm được nhiều điều kì diệu, đúng là sức trai phù đổng.
Soạn bài Thực hành về thành ngữ, điển cố, Ngắn 3
Câu 1: Tìm thành ngữ và phân tích trị giá thành ngữ với từ ngữ thông thường.
– Một duyên hai nợ: Thành ngữ dân gian có nghĩa nói tới sự may rủi. Thành ngữ này đi vào thơ của Tú Xương lại có hàm ý nói tới sự vất vả của Bà Tú
– Năm nắng mười mưa: sự cực nhọc, lam lũ trong công việc mưu sinh hàng này
– Các cụm từ “lặn lội thân cò”, “ỉ eo mặt nước” có dáng dấp thành ngữ cũng góp phần làm nổi trội sự tảo tần, đảm đang của bà Tú.
Câu 2: Phân tích trị giá nghệ thuật của các thành ngữ in đậm ( về tính hình tượng, tính súc tích và tính biểu cảm)
– Đầu trâu mặt ngựa: Trình bày tính chất hung hăng, thú vật, vô tổ chức của bọn nha lại trong hoàn cảnh gia đình Kiều bị vu vạ (tính hình tượng, tính súc tích)
⟶ Thái độ căm ghét, chỉ trích của tác giả (tính biểu cảm)
– Cá chậu, chim lồng: Trình bày cảnh sống tù túng, chật hẹp, mất tự do, mặc dù vẻ ngoài có vẻ hào nhoáng, hoa mĩ (tính hình tượng, súc tích)
⟶ Thái độ căm ghét của tác giả (tính biểu cảm)
– Đội trời đạp đất: chỉ hành động và lối sống tự do, ko chịu sự bó buộc và khuất phục trước quyền uy (tính hình tượng, súc tích)
⟶ Thành ngữ này trình bày sự ngợi ca, ngưỡng mộ của Nguyễn Du đối với khí phách của Từ Hải (biểu cảm).
Câu 3:
– Điển cố ko có tính chất cố định về cấu tạo như thành ngữ nhưng cũng mang tính cụ thể, xuất phát từ những sự kiện hoặc sự tích cụ thể trong quá khứ để nói về những điều trong cuộc sống hiện nay.
– Điển cố thường có hình thức ngắn gọn nhưng ý nghĩa lại súc tích.
Câu 4: Trị giá các điển cố in đậm trong Truyện Kiều của Nguyễn Du:
Ba thu: được lấy ý từ trong Kinh thi → Nỗi nhớ của kim Trọng dành cho Thúy Kiều
Chín chữ: ở đây là chín chữ trong Kinh thi: sinh, cúc, phủ, súc, trường, dục, cố, phục, phúc. → Nhớ chín chữ là Thúy Kiều nhớ tới công lao to lớn của cha mẹ dành cho mình nhưng mình chưa báo đáp
Liễu Chương Đài: Lấy chuyện xa xưa của một người đi làm quan ở xa, viết thư về thăm vợ con với câu: “Cây liễu ở Chương Đài xưa xanh xanh, nay có còn ko, hay là tay khác đã vịn bẻ mất rồi ?”⟶ diễn tả tâm trạng của Thúy Kiều lúc nàng nghĩ tới cảnh Kim Trọng trở về chốn hứa xưa thì Kiều đã thuộc về người khác mất rồi.
Mắt xanh: Chuyện xưa kể rằng Nguyễn Tịch đời Tấn quý người nào thì tiếp bằng mắt xanh (tròng đen của mắt), ko ưa người nào thì mắt trắng (tròng trắng). ⟶ Nói về cách nhìn nhận của Từ Hải về phẩm giá của nàng Kiều, mặc dù phải sống trong chốn thanh lâu, phải tiếp nhiều khách làng chơi, nhưng nàng chưa hề quý người nào.
Câu 5: Thay thế thành ngữ bằng các từ ngữ thông thường tương đương về nghĩa:
a.
– Ma cũ bắt nạt ma mới: Người cũ cậy quen biết nhiều người nhưng lên mặt, dọa dẫm, bắt nạt người mới tới.
– Chân ướt chân ráo: vừa mới tới, còn xa lạ.
⟶ Thay thế:
– Này các cậu, đừng có cho mình là người cũ nhưng bắt nạt người mới tới.
– Cậu đấy vừa mới tới, còn xa lạ, mình phải tìm cách tương trợ chữ.
b.
Cưỡi ngựa xem hoa: Làm việc qua quýt, ko tìm hiểu thấu đáo giống như người cưỡi ngựa đi nhanh, ko thể thưởng thức được vẻ đẹp của hoa.
⟶Thay thế: Họ ko đi thăm quan, ko đi thực tiễn một cách qua quýt nhưng đi đấu tranh thực sự, đi làm nhiệm vụ của những chiến sĩ tầm thường.
⟹ Nhận xét: Lúc thay các thành ngữ bằng cách diễn tả thông thường thì nghĩa cơ bản của thành ngữ ko thay đổi, nhưng câu văn đã mất đi tính hình tượng, mất sắc thái biểu cảm và phải diễn tả dông dài, ko súc tích.
Câu 6: Đặt câu với mỗi thành ngữ sau:
– Chúc cậu đẻ mẹ tròn con vuông
– Con định trứng khôn hơn vịt à
– Bạn tôi đã đỗ đại học nhờ quá trình siêng năng học tập nấu sử sôi kinh
– Chú đấy là người xấu, là một người lòng lang dạ thú
– Mới làm quan nhưng đã mở tiệc linh đình, thật đúng là phú quý sinh lễ nghĩa
– Bạn đừng hòng lừa tôi, tôi đi guốc trong bụng bạn rồi đó
– Con chậm hiểu quá, nói cứ như nước đổ đầu vịt
– Là người một nhà chúng ta nên nhường nhịn lẫn nhau, phải luôn dĩ hòa vi quý
– Cậu đúng là con nhà lính tính nhà quan
– Tôi ko quen anh, anh đừng thấy người sang bắt quàng làm họ
Câu 7: Đặt câu với các điển cố
– Điểm yếu của hắn chính là gót chân Asin
– Gia đình cậu ta nợ như chúa chổm
– Cậu phải có chính kiến của riêng mình chứ, đừng ngồi đó nhưng đẽo cày giữa đường.
– Sở khanh là loại người đáng ghét nhất trong xã hội
– Tuổi xanh với sức trai Phù Đổng sẽ làm nên nhiều cơ đồ
———————-HẾT————————
Ngoài nội dung ở trên, các em có thể tìm hiểu thêm phần Phân tích cảnh cho chữ trong Chữ người tử tù nhằm sẵn sàng cho bài học này.
Ngoài ra, Phân tích bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc để làm nổi trội vẻ đẹp của hình tượng những người nghĩa sĩ nông dân yêu nước là một bài học quan trọng trong chương trình Ngữ Văn 8 nhưng các em cần phải đặc trưng lưu tâm.
https://thuthuat.taimienphi.vn/soan-bai-thuc-hanh-thanh-ngu-dien-co-37725n
Xem thêm nhiều bài viết hay về Hỏi Đáp Văn Học
Bạn thấy bài viết Soạn bài Thực hành thành ngữ, điển cố có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Soạn bài Thực hành thành ngữ, điển cố bên dưới để hkmobile.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website hkmobile.vn
Phân mục: Văn học
#Soạn #bài #Thực #hành #thành #ngữ #điển #cố
Bạn thấy bài viết Soạn bài Thực hành thành ngữ, điển cố có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Soạn bài Thực hành thành ngữ, điển cố bên dưới để hkmobile.vn Nghĩacó thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho các bạn nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website: hkmobile.vn của hkmobile.vn
Nhớ để nguồn: Soạn bài Thực hành thành ngữ, điển cố